Wie zijn de mensen die binnen CIRCUROAD samenwerken aan dé weg naar fossielvrij asfalt? Wat gaat goed, wat zijn uitdagingen en hoe bevalt het om samen te werken met de hele keten? We vragen het aan ‘beroepsverwonderaar’ Paul Waarts, Strategisch Asset Manager bij de provincie Noord-Holland. “Balanceren tussen risico’s, middelen en vooruitgang is maatwerk.”
Paul noemt zichzelf een beroepsverwonderaar. Wat dat inhoudt? “Ik kijk om me heen en als ik iets tegenkom waarvan ik denk ‘hé wat vreemd, kan dat niet anders?’, dan doe ik er wat aan. Ik ben bij de provincie Noord-Holland verantwoordelijk voor de infrastructuur, dus alles waar fysiek transport plaatsvindt. Daarnaast zit ik namens alle provincies in de stuurgroep van CIRCUROAD.”
Sprong maken richting 2050
Wegbeheerders, bedrijven en kennispartijen werken samen in CIRCUROAD om het asfalt op de Nederlandse wegen fossielvrij te maken.
“We nemen deel aan de CIRCUROAD-ketensamenwerking omdat we veel wegen hebben en dus veel asfalt. Én we hebben ambitieuze duurzaamheidsdoelen gesteld, bijvoorbeeld over het verminderen van CO₂-uitstoot en het gebruik van primaire grondstoffen. De samenwerking is extra relevant omdat er nog veel duurzaamheidswinst te behalen is bij asfalt. In onze CO₂-monitor zien we dat asfalt een van de meest vervuilende materialen is. Daarom moeten we aan de bak. Tot 2030 kunnen we een heel eind komen met onze huidige duurzaamheidsprojecten, maar als we de doelen voor 2050 willen halen – en dat willen we - dan moeten we nog een sprong maken. Dat is wat CIRCUROAD mogelijk maakt.”
“In Nederland zijn er maar weinig ‘asfaltologen’. Maar weinig mensen hebben verstand van asfalt en de kennis is versnipperd. Het is fijn dat het nu bij elkaar is gebracht. Die samenwerking is belangrijk. We omarmen de doelstelling van CIRCUROAD, maar vinden het ook belangrijk dat de weg ernaar toe realistisch is. Daar hebben we vertrouwen in. Door het samenspel van het hele consortium – met wegbeheerders, bedrijven en kennisinstellingen – is de kans groter dat het programma tot een succes komt. Het is daarin heel prettig dat alle provincies meedoen. Wij omarmen dit met zijn allen. Gemeenten zijn minder vertegenwoordigd. Daar liggen zeker nog kansen.”
Verbinding met andere initiatieven en landen
“Het is belangrijk dat het innovatieproces goed loopt: dat we niet iets maken wat vervolgens niet wordt gebruikt. Of dat we geen dubbel werk doen en dat we verbinding maken met andere clubs. Daarom ben ik voorstander van Nationaal Platform Duurzame Wegverharding (NPDW); zij brengen initiatieven samen en faciliteren samen met de sector de transitie. Het is fijn dat dat er is en dat CIRCUROAD daarmee optrekt. Daarnaast is het positief dat CIRCUROAD ook verbinding zoekt met initiatieven buiten Nederland, want andere landen hebben vergelijkbare ambities en uitdagingen. We kunnen van elkaar leren.”
Belangen bespreken
Wat Paul opvalt, is de openheid van de samenwerking binnen CIRCUROAD. “De belemmeringen die er in elke samenwerking zijn, worden op tafel gelegd, besproken en afgehandeld. Dat gaat verrassend goed. Dat zie je lang niet altijd. Een belangrijk ingrediënt voor succes is te weten van elkaar wat ieders belang is. Mensen hebben de neiging om voor een ander te denken, maar het is beter om vragen te stellen. Ook bijvoorbeeld aan toeleveranciers; iemand moet de biobased grondstoffen tenslotte aanleveren. Wat is eigenlijk fijn voor zo’n partij? Het geldt ook voor ons als provincie: we moeten geen aannames doen over waar aannemers op zitten te wachten, maar het hen zelf vragen. Andersom zie je dat issues waar wij mee zitten bij die aannemer niet zo bekend zijn. Het is beter als er ook aan ons wordt gevraagd wat wij willen en wat we kunnen bieden. Wij kunnen bijvoorbeeld voor middelen zorgen en proefvakken faciliteren.”
Volgens Paul zorgt de samenwerking binnen CIRCUROAD ervoor dat de deelnemers goed van elkaar weten wat ze elkaar kunnen bieden en wat ieders belangen zijn. “En vervolgens moet je zorgen dat ieders belang in redelijke mate wordt gediend, in elk geval goed genoeg om samen te willen werken. Binnen CIRCUROAD wordt zowel het gemeenschappelijke als het individuele belang gediend. Dat accepteren we van elkaar en dat versterkt de samenwerking.”
Balanceren tussen risicoprofiel en vooruitgang
Er zijn nog stappen te zetten totdat fossielvrij asfalt de nieuwe norm is. “Het toevoegen van biobased bindmiddelen maakt het asfalt niet wezenlijk anders dan ‘normaal asfalt’. Als je met andere ingrediënten gaat werken, moet je mogelijk wel het risicoprofiel aanpassen. Je kunt als opdrachtgever wachten tot het helemaal perfect is, of beperkte risico’s accepteren om de voortgang te houden en verder door te kunnen ontwikkelen. Daar moet je tussen balanceren om de ‘valley of death’ door te komen om van onderzoek naar werkelijkheid te komen.”
“Dat is goed mogelijk, maar het is niet zo makkelijk. Wegbeheerders willen zo laag mogelijke kosten en zijn risicomijdend. Aannemers vragen om continuïteit. En samen willen we duurzaam asfalt ontwikkelen. Er zijn heel veel aspecten die meespelen om een innovatie te laten slagen. Je moet elkaar respecteren en samen nadenken: hoe doe je dat?”
“Een goede balans tussen risicoprofiel, middelen en vooruitgang is maatwerk. Je kunt bijvoorbeeld samen beslissen om biobased bindmiddelen die nog niet de volledige validatie hebben doorlopen, nu al wel in een fietspad toe te passen, maar nog niet op de belangrijkste ringweg. Voordat biobased asfalt zich echt in de praktijk heeft bewezen, ben je 20 jaar verder. Gaan we daarop wachten? Nee, we moeten nu aanleggen en ondertussen doorontwikkelen.”
Toekomstbestendig product
Waar Paul naar uitkijkt? “Ik kijk ernaar uit dat de hele provincie Noord-Holland vol ligt met fossielvrij circulair asfalt. En ik kijk uit naar voorspelbaar onderhoud van het asfalt, langere levensduur en voorspelbare ketens met meerdere leveranciers. Zo’n toekomstbestendig product willen we graag inkopen. Ik hoop en verwacht dat opdrachtgevers eerder genegen zullen zijn om op weg naar dat fossielvrije asfalt gecalculeerde risico’s te accepteren.”
Over CIRCUROAD
In het programma CIRCUROAD werken bedrijven, overheden en kennisinstellingen samen aan circulair, biobased asfalt. We vervangen bitumen, het fossiele bindmiddel in asfalt, door een bindmiddel op basis van biobased- en circulaire grondstoffen zoals restproducten uit de bosbouw, papierindustrie en de landbouw. Het consortium, met Rijkswaterstaat als host, identificeert de meest kansrijke oplossingen, zorgt voor een grondige validatie, beheerst samen de risico’s en stimuleert de marktintroductie van fossielvrij asfalt. Zo verlagen we de CO₂-uitstoot en minimaliseren we de afhankelijkheid van fossiele bronnen.